Timon lepidus

É o saurio máis grande de Europa, alcanzando os 26 cm. de lonxitude cabeza+corpo, máis outros 50 cm. de cola, aínda que en Galiza os exemplares maiores non superan os 19 cm. de cabeza+corpo e outros 35 cm. de cola.

Son lagartos moi fortes e robustos, coa cabeza moi grande e fortes mandíbulas, especialmente os machos, con grandes placas cefálicas.

A cor do dorso é verde, máis ou menos apagada, cun xaspeado pardo ou negro, e unhas manchas circulares nos costados de cor azul orlados de negro (ocelos). Ventre e gorxa xeralmente de cor amarela ou verde clara, sen manchas.

As extremidades están ben desenvolvidas, e a cola adoita medir entre vez e media e dúas veces a lonxitude cabeza+corpo.

As placas dorsais son de pequeno tamaño, sendo algo máis grandes as da cola e carenadas as da punta. As placas ventrais son bastante grandes.

A súa distribución mundial limítase á Península Ibérica, zonas costeiras de Francia e noroeste de Italia. Presente en toda a xeografía ibérica, é algo menos abundante na cornixa cantábrica. Ocupa toda Galiza, con excepción do extremo norte e as zonas máis frías do interior; debido ao seu carácter termófilo non alcanza grandes altitudes.

^{(Mapa de distribución da especie)}

Pode vivir en multitude de medios diferentes, desde dunas areentas costerias até ladeiras rochosas de montañas, pasando por fragas, zonas cultivadas, etc. Prefire as zonas abrigadas e con sol, con vexetación non excesivamente abundante e con rochas baixo as que busca refuxio. Acostuma colonizar zonas castigadas polos incendios forestais.

A única posta anual ten lugar nos meses de xuño e xullo, onde cada femia deposita entre 5 e 22 ovos de tamaño bastante grande, cunhas dimensións aproximadas de 20 mm. de lonxitude e 13 mm. de anchura.

Miden ao nacer entre 40-45 mm. de cabeza+corpo, de cor parda que despois se torna a verde, e cuns característicos ocelos de cor branca ou amarela bordeada de negro pola rexión dorsal.

Respecto á súa alimentación, trátase dun lagarto omnívoro que prefire os coleópteros, himenópteros e caracois terrestres, aínda que tamén inxire pequenos vertebrados, como lagartas, anfibios, pequenos ratos e ovos de paxaros. Complementa a súa dieta con froitos (amoras, uvas), especialmente en determinadas épocas do ano.

Aínda que é unha especie relativamente abundante na nosa xeografía, especialmente cara o sur, a situación das poboacións está empeorando, debido principalmente aos incendios forestais.

Lugar de observación: Carmoega. Sobreirais do Arnego. Agolada.